🧠 Primaire reflexen: de verborgen schakels in onze ontwikkeling

We worden allemaal geboren met een reeks automatische bewegingen — de zogenaamde primaire reflexen. Deze reflexen helpen baby’s overleven, voeden, ademen en zich ontwikkelen. Ze zijn van cruciaal belang in het eerste levensjaar, maar… ze horen ook tijdig uit te doven. Het is de bedoeling dat alle reflexen op de leeftijd van 1 jaar allemaal geïntegreerd zijn.

Wanneer dat niet gebeurt, blijven ze het zenuwstelsel beïnvloeden en kunnen ze leiden tot fysieke, cognitieve en emotionele klachten op latere leeftijd.

Geïntegreerde reflexen betekent niet dat ze voorgoed weggaan. Ze gaan van reflexen of automatische bewegingen over tot bewuste en gecontroleerde bewegingen naarmate onze hersensen ontwikkelen.

Kunnen reflexen terugkomen? Ja dat kan na een traumatische gebeurtenis, traumatische impact op het hoofd of van PANS/PANDAS kunnen deze terugkomen waardoor het lichaam zich terug in een chronische staat van stress bevindt. Dan is het noodzakelijk om de reflexen terug te integreren.

Primaire reflexen vormen de basissoftware waarmee we geboren worden. Ze moeten eerst optimaal functioneren en goed geïntegreerd zijn voordat er een optimale “update” kan plaatsvinden. Als deze reflexen niet correct integreren, verloopt de verdere ontwikkeling van de hersenen niet zoals het hoort. Dit kan leiden tot een disbalans, waarbij de ene hersenhelft sterker wordt aangestuurd dan de andere.

Het is belangrijk om te weten dat niet-geïntegreerde primaire reflexen kunnen voorkomen in verschillende gradaties. We beoordelen de mate waarin reflexen aanwezig zijn door ze een score van 0 tot 4 toe te kennen. Een score van 4 betekent sterk aanwezig en score van 0 betekent dat deze geïntegreerd zijn. Het kan ook zijn dat er maar een paar reflexen niet geïntegreerd zijn en de andere wel. Als hangt af hoe je ontwikkeling verliep als kind. Hierdoor kunnen de symptomen variëren van persoon tot persoon.

Twee soorten primaire reflexen

We onderscheiden doorgaans twee grote categorieën van reflexen:

1. Sensorische reflexen

Deze reflexen helpen de baby om te reageren op prikkels en basisfuncties zoals zuigen, grijpen of slikken te ontwikkelen. Ze zijn essentieel voor voeding, veiligheid en de eerste hersenverbindingen. De sensorische reflexen zijn: withdrawal reflex, palmer/ graps reflex, babinski en plantar reflex, rooting en snouting reflex.

2. Posturale reflexen

Deze reflexen ondersteunen houding, evenwicht en coördinatie. Ze helpen ons op latere leeftijd om rechtop te zitten, te kruipen, te lopen en stabiel te bewegen.

De posturale reflexen zijn: landau, ATNR, STNR, TLR en spinal galant

Naast deze reflexen zijn er nog veel meer maar deze zijn de meest onderzochte en hebben de grootste invloed op de ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel.

👶 Overzicht van de belangrijkste primaire reflexen

🌟 1. Moro-reflex (schrikreflex)/  Fear paralysis reflex

Functie: overlevingsreflex die het zenuwstelsel activeert bij plotselinge prikkels (geluid, licht, beweging). Moro reflex integreert de fear paralysis reflex.

Normaal verdwijnen: tussen de 3 à 4 maanden.

Als de fear paralysis actief blijft:

• Angsten

• Overgevoeligheid voor geluid, licht en aanraking

• Kan zicht moelijk aanpassen, haat verrassingen

• Houdt de adem in

• Angst voor sociale schaamte

• Onzeker over zichzelf of weinig zelfvertrouwen

• Te aanhankelijk of niet instaat om affectie te tonen

• Negatieve attitude, wil geen nieuwe activiteiten proberen

• Woede uitbarstingen

• Freeze reactie bij stress- kan lichaam niet meer bewegen

  
  

Als de moro- reflex actief blijft:

• Overgevoeligheid voor geluid of licht

• Overdreven knipperen

• Moeilijk omgaan met stress of veranderingen

• Overdreven schrikreflex, gevolgd door een versnelde hartslag

• Angst of paniekaanvallen

• Impulsief gedrag

• Moeilijkheden met balans en coördinatie

• Slechte slaap

• Frequent last van keel- en oorontstekingen

• Emotioneel zeer gevoelig

• Overactief zenuwstelsel (“altijd aan”)

• Gevoeligheden/ voedingsintoleranties. Chronische verteringsproblemen

Sensorische reflexen

✋ 1. Palmer-grasp reflex (handgreepreflex)

Functie: zorgt ervoor dat de baby instinctief een vinger of voorwerp vastgrijpt.

Normaal verdwijnen: 4–6 maanden.

Als hij actief blijft:

• Spierspanning in handen of armen

• Moeite met fijne motoriek of schrijven

• Slechte pengreep

• Zwakke immuunsysteem

• Moeilijkheden om ideeën neer te schrijven op papier

• Overmatige spanning in schouders of nek

• Slechte houding aan de bureau

• Altijd de nood om iets vast te houden in de handen

• Moeilijk of traag lezen

• Niet goed met wiskunde en cijfers

• Klemmen of vuisten ballen bij stress

• Zowel rechts- als linkshandig

• Slechte hand/ oogcoördinatie

  
  

🦶 2. Babinski-reflex (voetzoolreflex)

Functie: stimuleert de ontwikkeling van de voetzool en het evenwicht.

Normaal verdwijnen: rond 1 jaar.

Als hij actief blijft:

• Instabiele voetstand of looppatroon

• Slechte houding of platvoeten

• Vermoeidheid bij lang rechtstaan

• Problemen met evenwicht of coördinatie

• Vertraagde of moeilijke ontwikkeling met stappen ( na 14 maanden)

• Onhandig of houterig rennen

• Kan de tenen niet in de grond drukken

• Lage rugpijn bij lopen of staan

• Regelmatig last van een verstuikte enkel

• Moeilijkheden om te stappen in het donker

• Last van achillespees of kuitspier

  
  

👄 3. Rooting-reflex (zoekreflex)

Functie: helpt de baby om de borst te vinden voor voeding. Normaal verdwijnen: 3–4 maanden.

Als hij actief blijft:

• Overgevoeligheid rond mond of gezicht

• Opent de mond bij aanraking van de wangen

• Problemen met spraak/ articulatie of slikken

• Open mondhouding of mondademhaling

• Overmatige eetbehoefte of kauwproblemen

• Kaakspanning of knarse tanden

• Voorwaarste tongpositie, zwakke tongspier -> slechte ontwikkeling van de kaak

• Excessief zeveren

• Problemen met borstvoeding

• Tong uitsteken bij schrijven of tekenen

• Moeilijk kunnen spreken als men bezig met de handen.

  
  

👃 4. Snout-reflex

Functie: zorgt ervoor dat de baby de lippen sluit en zuigbewegingen maakt.

Normaal verdwijnen: in de eerste levensmaanden.

Als hij actief blijft:

• Mondspanning of tics rond de lippen

• Moeite met uitspraak of articulatie, stotteren

• Problemen met tongpositie of slikken

• Excessief zeveren

• Open mondhouding of mondademhaling

• Duimen of andere objecten in de mond steken, nood aan sensorische stimulatie in de mond

Posturale reflexen

🤸‍♀️ 1. ATNR – Asymmetrical tonic neck reflex

Functie: zorgt voor de samenwerking tussen ogen, handen en hoofd (belangrijk voor kruipen en hand-oogcoördinatie),zorgt er voor dat we links en rechts afzonderlijk kunnen bewegen en zorgt er voor dat we onze nek afzonderlijk kunnen bewegen.

Normaal verdwijnen: rond 6 - 9 maanden voor men begint te kruipen.

Als hij actief blijft:

• Moeite met lezen of schrijven

• Moeilijkheden met de middellijn

• Problemen met concentratie of oogbewegingen

• Slechte houding of éénzijdige spanning in nek/schouders

• Snel vermoeid bij visuele taken

• Slecht handgeschrift

• Moeilijkheden om links en rechts te onderscheiden

• Focus problemen

• ADHD/OCD symptomen

• Problemen bij het vangen van een bal

• Mist zinnen/ woorden tijdens het lezen

• Slecht in sport, dansen en andere bilaterale activiteiten

• Slecht diepte zicht omwille dat ogen niet kunnen convergeren

• Moeilijke hand en oogcoördinatie

  
  

🧍‍♂️ 2. STNR – Symmetrical tonic neck reflex

Functie: helpt bij de overgang van kruipen naar zitten en staan. Zorgt er voor dat bovenste en onderste deel van het lichaam afzonderlijk kunnen bewegen.

Normaal verdwijnen: rond 9–11 maanden.

Als hij actief blijft:

• Slechte zithouding of “hanghouding”. Ligt meestal in de stoel wanneer men moet schrijven

• Heeft men de neiging om voeten rond een stoel te draaien

• Lomp

• Ogen zijn snel vermoeid tijdens het lezen of wanneer men op een scherm kijkt

• Als kind heb je meestel kruipen geskipt of maar zeer kort gekropen of gekropen op een andere manier

• Zit in een "W" positie.

• Problemen met grove motoriek

• Slechte integratie van de bovenste en onderste delen van het lichaam: zwakke spiertonus

• Vuile/ slordige eters

• Moeilijkheden met plannen en organiseren

• Moeite met stilzitten of focussen

• Problemen met coördinatie of zwemmen

• Rug- en nekspanning

  
  

🧭 3. TLR – Tonic labyrinthine reflex

Functie: ondersteunt de ontwikkeling van evenwicht, spierspanning en ruimtelijk besef. Zorgt ervoor dat we de voor- en achterkant van het lichaam kunnen onderscheiden

Normaal verdwijnen: rond 3,5 jaar pas volledig geïntegreerd

Als hij actief blijft:

• Slechte balans of coördinatie

• Slechte houding: voorwaartse houding

• Op de tippen van de tenen lopen

• Hoogtevrees

• Moeilijkheden met het inschatten van diepte, afstand en snelheid

• Slechte concentratie

• Wagenziek

• Moe tijdens het lezen of schrijven aan een bureau

• Problemen met opstaan of rechtstaan

• Vertraging in motorische ontwikkeling

  
  

🐬 4. Landau-reflex

Functie: bevordert de ontwikkeling van de rompspieren en extensie (rechttrekken van het lichaam). Normaal verschijnen: 3 maanden – verdwijnt rond 12 maanden.

Als hij actief blijft:

• Overstrekking van de rug

• Problemen met houding of spiercontrole

• Onrustig of gespannen gedrag

🧍‍♂️5. Spinal galant reflex

Functie: helpt de baby tijdens de geboorte om door het geboortekanaal te draaien en speelt een rol in de ontwikkeling van motoriek, balans en lichaamsbewustzijn.

Normaal verdwijnen: rond 3- 6 maanden.

Als hij actief blijft:

• Slechte houding

• Scoliose

• Moeite met stilzitten of focussen

• Bedplassen na 5 jaar- slechte controle over de blaas

• Problemen met balans en coördinatie

• Problemen met korte termijn geheugen

• Gevoelig voor spannende kleren en etiketten van kledij

• Focus-en concentratieproblemen

• Lichaam heeft de neiging om naar een kant te buigen wat chronische rugpijn kan veroorzaken

• Problemen met soepel lopen

  
  

💡 Waarom dit belangrijk is

Niet-geïntegreerde reflexen kunnen het zenuwstelsel overbelasten en belemmeren een optimale hersenontwikkeling. Ze houden het lichaam in een constante staat van alertheid, wat kan leiden tot:

• Chronische spierspanning

• Onrust of stress

• Slechte houding

• Platvoeten of imbalans in de voeten

• Chronische nek-, schouder- en rugpijn

• Verminderde concentratie

• Leerproblemen

• Ontwikkelingsproblemen

• Vermoeidheid of slaapproblemen

• Verteringsproblemen

• ....

  
  

Door middel van primaire reflexintegratie kunnen deze reflexen opnieuw “geprogrammeerd” worden. Met gerichte bewegingen, lasertherapie, rug-buikspiertraining, oogoefeningen en evenwichtsoefeningen leert het lichaam om oude patronen los te laten, het zenuwstelsel te kalmeren en kan de disbalans tussen de twee hersenhelften worden weggewerkt.

🌿 Conclusie

Primaire reflexen zijn de fundamenten van onze neurologische ontwikkeling. Wanneer ze niet goed geïntegreerd zijn, blijven ze ons gedrag, houding en gezondheid beïnvloeden — vaak zonder dat we het beseffen.

Met specifieke testen, oefeningen en lasertherapie kan het lichaam en de hersenen opnieuw leren veilig, stabiel en ontspannen te functioneren. Zo komt er ruimte voor herstel, rust en groei.

✨ Wil je weten of jouw klachten of die van je kind te maken kunnen hebben met niet-geïntegreerde reflexen? Maak dan gerust een afspraak voor en gratis kennismakingsgesprek.